Najważniejsze dziś

Spokojny dzień. W Europie opublikowane zostaną dane o cenach producentów (PPI) w strefie euro, które potwierdzą kontynuację dezinflacji na kontynencie. Po drugiej stronie Atlantyku zobaczymy dane o bilansie handlowym USA, ale ważniejsze będą wystąpienia przedstawicieli Fed.

Wiadomości

• PL-NBP-RAPORT: NBP opublikował wyniki ankiety kredytowej dotyczącej stanu na III kwartał i prognoz na IV kwartał b.r. W ich świetle banki planują w tym kwartale zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów dla gospodarstw domowych przy stabilizacji polityki wobec firm. W poprzednich miesiącach zanotowano spadek popytu na kredyt dla tych ostatnich i wzrost popytu na kredyty mieszkaniowe. Więcej na temat tego badania piszemy w dalszej części raportu.
• PL-NBP-RAPORT: W świetle nowego „Szybkiego Monitoringu” NBP perspektywy koniunktury na kolejne kwartały kształtują się korzystnie – ankietowane firmy spodziewają się wzrostu popytu krajowego i zagranicznego oraz lepszej sytuacji finansowej. Jednocześnie, oczekiwania inflacyjne firm przestały spadać a możliwości przełożenia rosnących kosztów działalności na ceny wydaje się łatwiejsze. Raport jest zatem spójny z przyspieszeniem wzrostu PKB w przyszłym roku i ze stabilizacją inflacji. Więcej na jego temat napiszemy w jutrzejszym dzienniku.
• DE-DANE: Produkcja przemysłowa spadła we wrześniu o 1,4% m/m, poniżej prognoz spadku o 0,1% m/m – podał Federalny Urząd Statystyczny w Karlsruhe. Jest to kolejna negatywna dana z niemieckiego przemysłu. Taki wynik września wieńczy jeden ze słabszych kwartałów w ostatnich latach (-2,1% kw/kw) i najpewniej będzie skutkować rewizją PKB za III kwartał (wstępny szacunek pokazał zaskakująco mały spadek w tym okresie).
• EZ-DANE: Ostateczny odczyt usługowego PMI w strefie euro wyniósł 47,8 pkt. – tak, jak szacowano we wstępnym odczycie – i zarazem poniżej poziomu z września (48,7). Pogorszenie koniunktury zanotowano we wszystkich głównych gospodarkach strefy euro za wyjątkiem Francji. Pierwsze dane dotyczące nastrojów europejskich przedsiębiorstw w IV kwartale wskazują na spadek PKB w tym okresie. Poznaliśmy również pierwszy odczyt koniunktury wśród inwestorów w listopadzie – indeks Sentix wzrósł z -21,9 do -18,6 pkt., powyżej prognoz zakładających spadek do -22,4.
• CN-DANE: Wg danych biura statystycznego eksport spadł w październiku o 6,4% r/r (mocniej od prognoz zakładających spadek o 3,3% r/r), import zaś niespodziewanie wzrósł o 3% r/r (zakładano spadek o 4,8% r/r). Dane te sugerują utrzymującą się słabość gospodarki światowej, natomiast odbicie importu potwierdza, że w Chinach trwa ożywienie popytu wewnętrznego, które rozlewa się na rynki zagraniczne.

Konsument kupuje mieszkania, a firmy nie zgłaszają się po kredyty

Wczoraj NBP opublikował wyniki kwartalnej ankiety kredytowej przeprowadzanej w październiku 2023 wśród przewodniczących komitetów kredytowych największych polskich banków. Co mówią odpowiedzi respondentów o sentymencie na rynku kredytów i jakie niesie to implikacje dla otoczenia makro?

Zaostrzona polityka kredytowa

W 3Q23 banki zaraportowały zaostrzenie warunków kredytowych dla wszystkich segmentów rynku. Najsilniej dotknięte ostrzejszymi kryteriami polityki kredytowej zostały kredyty dla gospodarstw domowych (w szczególności konsumpcyjne). To samo miało miejsce w przypadku segmentu MŚP, lecz w nieco mniejszej skali. Powodem takich ruchów była niepewna i pogarszająca się sytuacja makroekonomiczna oraz słabsza jakość portfela kredytów. Do końca roku banki planują utrzymanie kursu zaostrzania warunków dla gospodarstw domowych, a z kolei polityka kredytowa wobec MŚP pozostanie niemal niezmieniona i to samo tyczy się dużych przedsiębiorstw.

Dualizm w popycie na kredyt

Nadal widoczny jest wyraźny rozdźwięk między popytem na kredyt wśród przedsiębiorstw a gospodarstwami domowymi. W przypadku MŚP nie jest kolorowo – banki zaraportowały dość wyraźny spadek popytu zarówno na kredyt inwestycyjny, jak na finansowanie kapitału obrotowego. Ta tendencja utrzymuje się już od ponad roku. Popyt inwestycyjny wśród dużych firm również się osłabił, lecz bardzo nieśmiało odbija kredyt krótkoterminowy. Bezpośrednią przyczyną zmian popytowych było mniejsze zapotrzebowanie firm na finansowanie środków trwałych, czyli krótko mówiąc ich niechęć do podejmowania inwestycji oraz wspominane już mniejsze zapotrzebowanie na środki do finansowania kapitału obrotowego i zapasów.

Wskaźnik* popytu na kredyt dla MŚP

Źródło: NBP, Pekao Analizy

*wskaźnik obrazuje zmianę wobec poprzedniego kwartału

Wśród kredytów konsumenckich sentyment wygląda znacznie lepiej. Popyt na kredyty mieszkaniowe kontynuuje swój trend wzrostowy rozpoczęty wraz z początkiem roku. Bezpośrednią przyczyną wzrostu popytu w 3Q był zdaniem banków program Bezpieczny Kredyt 2%. Deklarowany popyt na kredyt konsumpcyjny zanotował natomiast lekki spadek po wzroście trwającym dwa kwartały. Jego przyczyną był wzrost konkurencyjności kredytów oferowanych w innych bankach oraz słabość popytu konsumpcyjnego.

Wskaźnik* popytu na kredyt gosp. domowych

Źródło: NBP, Pekao Analizy

*wskaźnik obrazuje zmianę wobec poprzedniego kwartału

Mieszane perspektywy popytu do końca roku

W kontekście przewidywań banków co do popytu kredytowego na bieżący kwartał widoczne są wyraźne nadzieje na jego odbicie, jednak wyłącznie wśród gospodarstwo domowych i dużych przedsiębiorstw. W pierwszym z wymienionych segmentów decydującymi czynnikami będą naszym zdaniem kontynuacja programu Bezpieczny Kredyt 2% oraz stopniowe odbicie popytu z uwagi na postępującą dezinflację. W przypadku dużych przedsiębiorstw na liście czynników podbijających popyt również pojawia się wsparcie publiczne, ale mające charakter sektorowy (dla branży rolno-spożywczej).

Oczekiwania dotyczące kredytów dla MŚP są jednak mocno pesymistyczne. Banki nie widzą perspektyw odbudowy inwestycji prywatnych w najbliższych miesiącach, nie ma też argumentów za odbiciem popytu na finansowanie ich bieżącej działalności. W odniesieniu do kredytów korporacyjnych warto poczynić tradycyjne zastrzeżenie, że ich rola w finansowaniu firm jest na tyle mała, że nie mogą być bez szkody substytuowane innymi lub żadnymi źródłami. Z tego względu brak popytu nie jest tak mocnym sygnałem jak w przypadku kredytów mieszkaniowych, gdzie alternatywy są w zasadzie nieistniejące.

Trendy obserwowane już teraz na rynku kredytowym i oczekiwania popytowe banków w dużym stopniu są spójne z naszym scenariuszem na najbliższe kwartały. Dalszy proces dezinflacji i rosnąca siła nabywcza wynagrodzeń będzie wspierać odbicie popytu konsumpcyjnego, a MŚP pozostaną pod wpływem słabego popytu zewnętrznego i nie będą skłonne do podejmowania inwestycji. Najbliższe kwartały będą więc dla krajowej gospodarki słodko-gorzkie, co będzie przekładać się na jej wzrost poniżej potencjału.

Komentarz rynkowy

• RYNKI BAZOWE: Początek tygodnia upłynął pod znakiem odreagowania po końcówce poprzedniego. Rentowności obligacji zatem delikatnie rosły, dolar nieznacznie się umocnił a indeksy giełdowe pozostawały stabilne. Jeżeli chodzi o nowe informacje dla rynków, to zarówno wczorajsza sesja, jak i dzisiejsza, nie powinny mieć przełomowego charakteru (delikatnie powiedziawszy), bo kalendarz publikacji jest pusty. Wobec tego możemy na razie podsumować stan gry: rentowności długoterminowych obligacji najpewniej minęły szczyt a obserwowane latem zacieśnienie warunków finansowania w USA będzie sprzyjać dalszemu hamowaniu tamtejszej gospodarki. Jednocześnie, wraz ze śmiercią zakładów o dalsze podwyżki stóp w głównych gospodarkach rozważania dotyczące pierwszych cięć nabierają rumieńców. W dalszym ciągu obstawiamy, że zaczną się one na początku przyszłego roku (szybciej niż zakłada to konsensus).
• PL FX/FI: Nieco słabszy złoty, nieco wyższe rentowności SPW. Summa summarum jednak sesja bez większej historii i główne złotowe instrumenty znajdują się w ciasnych zakresach wahań. Czekamy na nowe impulsy z zagranicy i, przede wszystkim, na wyniki najnowszego posiedzenia RPP.