Pobierz raport

Skala i pozycja w Unii Europejskiej

• Polska zajmuje  bardzo silną pozycję w unijnej branży stolarki budowlanej. Pod względem produkcji kluczowych wyrobów, tzn. drzwi i okien, nasz kraj zajmuje czwartą lokatę, będąc jednocześnie zdecydowanym liderem w unijnym eksporcie. Tradycyjnie, Polska zdecydowaną większość dostaw w tym obszarze kieruje na rynek unijny, na który przypada około 86% wartości sprzedaży zagranicznej.
• Źródłem międzynarodowych sukcesów branży pozostaje jej bardzo wysoka efektywność kosztowa, zwłaszcza w zakresie produkcji okien i drzwi z tworzyw sztucznych. Relacja wydajności do kosztów pracy – pomimo wysokiej dynamiki wynagrodzeń w ostatnich latach – cały czas należy do najwyższych spośród wszystkich państw Unii Europejskiej, ze zdecydowaną przewagą nad większością krajów Europy Zachodniej.

Źródło: Eurostat, GUS, Analizy Pekao

Sytuacja branży w pierwszym półroczu 2024

• Wartość polskiej produkcji sprzedanej drzwi i okien w 2023 r. spadła o 6% r/r. W ujęciu ilościowym spadek był jeszcze głębszy, bo dwucyfrowy (przy czym, zwłaszcza w przypadku drzwi, już w 2022 r. wolumeny były niższe niż rok wcześniej – wówczas zneutralizował je jednak jeszcze silny wzrost jednostkowych cen wyrobów).
• Spadek ten wpisywał się w ogólny trend unijny. Zniżki łącznego wolumenu produkcji sprzedanej stolarki otworowej (i szerzej – budowlanej) krajów UE-27 rozpoczęły się jeszcze  w drugiej  połowie 2022 r., wraz ze spowolnieniem wzrostu gospodarczego i wzrostem stóp procentowych w strefie euro, jak i w krajach utrzymujących waluty narodowe. Tendencja ta utrzymywała się przez cały rok 2023, jak również w pierwszej połowie 2024 r.

Źródło: Eurostat, Analizy Pekao

• W odróżnieniu od trendów w całej UE-27, wolumeny krajowej produkcji drzwi i okien w pierwszym  półroczu 2024 r. lekko wzrosły w porównaniu z pierwszą połową roku 2023 (drzwi o 3%, okna o 6%). Pozostały one jednak wyraźnie niższe w porównaniu z rekordowymi poziomami z 2021 r. Sama zmiana kierunku trendu jest za to pozytywnym sygnałem.
• Zakładamy, że w/w wzrosty wolumenów miały związek przede wszystkim z popytem krajowym (pochodna ożywienia aktywności inwestycyjnej w budownictwie mieszkaniowym od przełomu 2023/24, za sprawą uruchomienia rządowego programu wsparcia kredytobiorców, obniżek stóp procentowych NBP i wysokiej dynamiki wynagrodzeń). Biorąc pod uwagę cykl realizacji tych inwestycji należy zakładać, że obserwowana fala wzrostu liczby rozpoczynanych inwestycji obecnie przekłada się na zwiększone zapotrzebowanie na drzwi i okna.
• O ile poprawa popytu krajowego miała pewien, pozytywny wpływ na ekonomikę branży, o tyle – wobec zdecydowanej przewagi eksportu w sprzedaży (według danych Eurostatu, w przypadku samych drzwi i okien jest to ponad 2/3) – nie wystarczyła do zneutralizowania negatywnego wpływu otoczenia międzynarodowego. Ilościowy eksport drzwi i okien w pierwszym półroczu 2024 spadł szacunkowo o około 5% r/r, po spadku o blisko 10% w 2023 r. To, w warunkach jednoczesnej silnej presji płacowej, odbiło się negatywnie na sytuacji finansowej całej polskiej branży stolarki budowlanej. Jej zagregowany wynik netto (biorąc pod uwagę przedsiębiorstwa zatrudniające 10 i więcej pracowników) w 1. połowie obecnego roku spadł o 14% r/r (po zniżce o 10% w całym 2023 r.), a odsetek firm ze stratą netto wzrósł do 35% z 27% na koniec pierwszego półrocza 2023.

Źródło: Pont Info, GUS, Analizy Pekao

Ocena perspektyw

• W najbliższych kwartałach może utrzymywać się negatywny wpływ na branżę ze strony otoczenia makro. Wprawdzie aktywność budowlana na polskim rynku mieszkaniowym utrzymuje się na wyraźnie wyższym poziomie niż na przełomie lat 2022 i 2023 (i to pomimo zakończenia programu „Bezpieczny kredyt 2%), jednak silniejszemu odbiciu cały czas przeciwdziałają wysokie stopy procentowe NBP, nadal ograniczające zdolność kredytową społeczeństwa. Zmiana tonu wypowiedzi przedstawicieli banku centralnego na bardziej „gołębi”, jaka dokonała się w ostatnich miesiącach, zwiększa prawdopodobieństwo tego, że cykl obniżek stóp procentowych zostanie wznowiony w 2025 r.  Wobec wciąż dość wysokiej inflacji, może on jednak przebiegać stopniowo – nasze prognozy zakładają obniżkę o 100 p.b. do końca przyszłego roku. Pozytywne przełożenie na popyt na mieszkania będzie więc rozłożone w czasie, choć potęgować je może ewentualny nowy rządowy program wsparcia kredytobiorców.
• Jednocześnie, mało optymistyczne pozostają prognozy dla rynku zachodnioeuropejskiego, w tym dla kluczowych z punktu widzenia eksportu Niemiec (gdzie bieżące dane przynoszą kolejne, niepokojące rozczarowania). Prognozy te zakładają m.in. dalszy spadek inwestycji budowlanych w całym 2024 r. i ich tylko nieznaczne odbicie w roku kolejnym, nie pozwalające zniwelować zniżek z lat 2022-24.

Źródło: Komisja Europejska, Analizy Pekao

• Kombinacja wyżej wymienionych czynników może przekładać się na dłuższy okres osłabionego popytu, rozciągający się na kilka kolejnych kwartałów. To może skutkować głębszą redukcją kosztów (w tym cięciami zatrudnienia), w celu obrony marż. W ostatnich kwartałach elastyczność w tym zakresie okazała się ograniczona, przede wszystkim w obszarze kosztów pracy – w samym 1 półroczu 2024 wzrosły one w branży o 13% r/r, co przy stagnacji przychodów było głównym źródłem pogorszenia marż i wyników finansowych.
• Sytuacja w branży powinna zacząć poprawiać się w drugiej połowie 2025 roku, dzięki spodziewanym obniżkom stóp procentowych – zarówno w strefie euro, (cykl już rozpoczęty, powinien być kontynuowany w tym i w przyszłym roku), jak i w Polsce. Rezultatem powinien być powrót sprzedaży (w tym eksportowej) na ścieżkę relatywnie szybkiego wzrostu.
• W dłuższym okresie na koniunkturę na rynku krajowym decydujące znaczenie powinno mieć niskie nasycenie rynku mieszkaniowego (luka ilościowa i jakościowa w stosunku do wysoko rozwiniętych państw Europy Zachodniej).

Źródło: Eurostat, Analizy Pekao

• Jednocześnie bardzo duży potencjał rozwojowy branży (zarówno w kontekście rynku polskiego, jak i unijnego) drzemie w pracach modernizacyjno-remontowych w budownictwie kubaturowym. Wiąże się on z ambitnymi celami Komisji Europejskiej odnośnie poprawy efektywności energetycznej budynków, z zamiarem osiągnięcia ich zerowej emisyjności netto do 2050 r.. Ich realizacja wymagać będzie szeroko zakrojonych inwestycji w zakresie termomodernizacji, rozciągających się na kolejnych kilkanaście – kilkadziesiąt lat. To z kolei przekładać się będzie na popyt na zaawansowane technologicznie rozwiązania okienno-drzwiowe.

Źródło: Ministerstwo Rozwoju i Technologii, GUS, Komisja Europejska, EU Building Stock Observatory, Euroconstruct, ING Tink, Analizy Pekao

• Drugą – obok popytu – kluczową kwestią dla średnioterminowych perspektyw branży będzie jej zdolność do utrzymania konkurencyjności międzynarodowej, zwłaszcza w kontekście rosnącej obecności na rynku unijnym innych dostawców bazujących na niskich kosztach produkcji. Potencjalne działania mogą tu obejmować dywersyfikację kierunków sprzedaży (przy bardzo niskim obecnie udziale państw spoza Europy, w 2023 r. nie przekraczającym 4%), czy poprawę efektywności kosztowej, zwłaszcza w zakresie kosztów pracy. W tym drugim przypadku pożądane byłyby działania obejmujące zarówno politykę imigracyjną państwa, skoncentrowaną na przyciąganiu do Polski osób o kwalifikacjach umożliwiających podjęcie pracy w kluczowych, eksportowych gałęziach przemysłu (w celu złagodzenia sztywności na rynku pracy i zmniejszenia niedoboru specjalistów), jak i inwestycje samych firm w automatyzację procesów i podniesienie wydajności pracy.

Źródło: Eurostat, Analizy Pekao