Wiadomości

• PL-BUDŻET: Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt zmiany ustawy okołobudżetowej, tak żeby jeszcze w tym roku przekazać samorządom dodatkowe 10 mld zł na finansowanie zadań bieżących. Środki te mają pochodzić ze zwiększenia udziału samorządów w dochodach z PIT (8,2 mld zł) oraz zwiększenia subwencji ogólnej. Naszym zdaniem operacja ta nie zwiększy deficytu finansów publicznych (sektor gg wg definicji UE), gdyż samorządy nie zdążą otrzymanych środków wydać. W efekcie wygenerują nadwyżkę budżetową (kosztem powiększenia deficytu w budżecie centralnym). To prawdopodobnie również wstęp do nowelizacji budżetu na ten rok. Nie zmienia to jednak naszej prognozy, że deficyt całego sektora finansów publicznych wyniesie ok. 5,5% PKB.
• PL-DANE: W październiku nastroje polskich przedsiębiorstw lekko się pogorszyły – wynika z badania koniunktury GUS. Dotyczy to szczególnie takich branż jak hotelarstwo i gastronomia (0,6 " -4,1pkt), oraz transportu i gospodarki magazynowej (-2,8  " -4,4 pkt). Stabilne nastroje (po wyrównaniu sezonowym) odnotowano w przetwórstwie przemysłowym (-8,0 " -7,8 pkt) oraz budownictwie (-4,1 " -4,1) a lekką poprawę sentymentu w handlu detalicznym (-1,4 " -0,6 pkt) oraz usługach IT (9,9 " 10,4 pkt). Oceny bieżącej sytuacji (np. poziomu popytu) są w większości sektorów umiarkowanie negatywne (poniżej wieloletnich średnich), ale nie pogarszają się. Coraz większy pesymizm widać natomiast w oczekiwaniach na przyszłość.
• EZ-DANE: Koniunktura w europejskim przemyśle lekko się w październiku poprawiła. Indeks PMI dla tego sektora wzrósł z 45 do 45,9 pkt. Trudno to jednak postrzegać jako powód do szczególnego optymizmu, biorąc pod uwagę że recesyjne nastroje w przemyśle utrzymują się od końca 2022 r. Wskaźnik PMI dla sektora usług utrzymuje się na wzrostowych poziomach (>50 pkt) i w październiku jego wartość wyniosła 51,2 pkt, czyli praktycznie tyle samo ile we wrześniu (51,4 pkt). Wśród jego komponentów widać jednak pewne powody do niepokoju, np. symptomy spadku popytu oraz skłonności do zatrudniania. Patrząc na rozkład geograficzny, to zwraca uwagę poprawa koniunktury w Niemczech (PMI dla przemysłu wzrósł od 2pkt do 42,6 pkt, dla usług o 0,8 pkt do 51,4 pkt) a pogorszyła we Francji (PMI dla przemysłu pozostał bez zmian: 44,5 pkt, ale dla sektora usług obniżył się z 49,6 do 48,3 pkt).
• US-DANE: Koniunktura w amerykańskiej gospodarce nie zmieniła w październiku w stosunku do września w indeksu PMI. Wskaźnik dla sektora usług wyniósł 55,3 pkt, wobec 55,2 pkt we wrześniu i spodziewanych 55 pkt. Wskaźnik dla sektora przemysłu ukształtował się zaś na poziomie 47,8 pkt, wobec 47,3 pkt miesiąc wcześniej (oczekiwano 47,5 pkt). Ponadto, wczoraj dowiedzieliśmy się, że liczba nowych wniosków o zasiłek dla bezrobotnych wyniosła w ub. tygodniu 227 tys. – wyraźnie mniej niż w ostatnich tygodniach (260 tys. w pierwszym tygodniu października i 242 tys. w drugim), w których statystykę tę podbiły huragany w USA (Helena i  Milton).

Eksport: europejski czempion, który okulał

Dekoniunktura w europejskim przemyśle trwa już trzeci rok – jak to dość dobrze pokazują wskaźniki PMI. Najsłabszym jego ogniwem są jak wiadomo Niemcy, które nie tylko przeżywają trudności z utrzymaniem przewag komparatywnych lecz także doświadczają niższego popytu na swoje towary eksportowe z Azji. Postanowiliśmy sprawdzić, czy jest to odosobniony problem naszego zachodniego sąsiada, czy też coś ogólniejszego – dotykającego jednakowo całą Europy.

W tym celu wybraliśmy 9 najbardziej uprzemysłowionych krajów UE i wyodrębniliśmy w nich branże działające głównie na eksport (np. motoryzacja, przemysł maszynowy, chemiczny) oraz nastawione raczej na rynek wewnętrzny (rafinerie, przemysł spożywczy i metalowy). Następnie prześledziliśmy jak kształtowały się trendy w produkcji w poszczególnych z nich. Oto nasze główne spostrzeżenia:

1. Przemysł Niemiec radzi sobie zdecydowanie najgorzej ze wszystkich uprzemysłowionych krajów UE i dotyczy to zarówno branż nastawionych na rynek wewnętrzny, jak i na eksport. Nie zdołały one dotąd odbudować swojej produkcji sprzed czasów pandemii i obecnie wytwarzają o 10% mniej. Niewiele lepiej poradziły sobie Włochy i Rumunia. Gdyby nie relatywnie dobre wyniki eksportu, zaliczylibyśmy do tego grona również Czechy.
2. Branże nastawione na rynek wewnętrzny rzadko kiedy dynamicznie rosną. W większości krajów Europy są one od co najmniej 4 lat w stagnacji, a na ogół dużo dłużej. Popyt wewnętrzny siadł w czasie pandemii Covid-19 i do tej pory nie bardzo może się odbudować (z wyjątkiem Polski). Wojna w Ukrainie walnie się do tego przyczyniła – wzrost cen energii i będąca tego skutkiem inflacja obniżyła siłę nabywczą i nastroje gospodarstw domowych. Tego problemu jeszcze nie mamy za sobą.
3. Branże nastawione na eksport radzą sobie co najmniej nie-gorzej niż nastawione na rynek wewnętrzny a w kilku przypadkach dużo lepiej: Dania, Czechy, Finlandia, Polska.
4. Motorem wzrostu eksportu w latach 2022-2023 był przede wszystkim wysoki popyt na europejskie towary ze Stanów Zjednoczonych i częściowo także Azji oraz wygasanie problemów związanych z globalnymi łańcuchami dostaw.
5. W ostatnich miesiącach przemysł w Europie wyhamował i na ogół w większym stopniu dotyczyło to sektorów nastawionych na eksport niż na rynek wewnętrzny. Wyjątkami od tej reguły są w zasadzie wyłącznie Dania i Finlandia.

Produkcja w przetwórstwie, sty 2020 = 100

Uwaga: na wykresie pokazano średnie kroczące trzymiesięczne w cenach stałych po odsezonowaniu. Źródło: Eurostat, Analizy Pekao

Podsumowując, Europa lubi „wyeksportowywać się” z kryzysów i przewaga branż eksportowych nad nastawionymi na rynek krajowy jest odzwierciedleniem tego faktu. Jednocześnie, wyniki branż eksportowych są generalnie spójne ze stagnacją eksportu jako całości w ostatnich dwóch latach. Jak wskazaliśmy we wczorajszym eseju, gdyby nie wzrost eksportu do USA, UE zanotowałaby w ostatnich kwartałach spadek eksportu dóbr przemysłowych.

Komentarzy rynkowy

• ZAGRANICA: Pomimo tego, że dane z Europy miały generalnie negatywny wydźwięk i wsparły ideę przyspieszenia cyklu obniżek stóp EBC (tj. cięcia stóp o 50 pb na grudniowym posiedzeniu), euro się umacniało, rynkowe stopy spadały (o 4-6 pb) a indeksy giełdowe zachowywały stabilnie. Skąd przemilczenie październikowych PMI i całej serii dobrych danych z drugiej strony Atlantyku? Jak się wydaje, wczoraj inwestorzy zrealizowali zyski na części swoich zakładów o zwycięstwo Donalda Trumpa – podobny ruch widać było wcześniej na rynkach predykcyjnych i u bukmacherów. Fundamentalnie niewiele się zmieniło – wyścig prezydencki w USA to wg sondaży w dalszym ciągu rzut monetą, przez bukmacherów, rynki predykcyjne i – sądząc po nastrojach na konferencjach inwestorskich – przez inwestorów interpretowany jako delikatna przewaga byłego prezydenta. Dziś żadne publikacje danych makro nie przeszkodzą rynkom w rozgrywaniu tematu wyborów w USA.
• POLSKA: Mała zawrotka zainicjowana przez analogiczny zwrot na rynkach globalnych: po przecenione krajowe aktywa zgłosili się w tych warunkach chętni i wczoraj byliśmy świadkami niewielkiego umocnienia złotego i solidnych spadków rentowności SPW oraz stawek IRS (nawet 10 pb). Nie jest to jednak przełom i powiew wiatru w przeciwną stronę z łatwością przełoży się na ponowne testowanie maksimów na EUR-PLN i rentownościach kluczowych benchmarków rynku FI. Czynniki krajowe pozostają na razie uśpione, ale w kolejnych tygodniach powinno się to zmienić za sprawą danych o inflacji i posiedzenia RPP.

Kalendarz najważniejszych odczytów makroekonomicznych w bieżącym tygodniu znajduje się tutaj.