Debata o sztucznej inteligencji i jej wpływie na rynek pracy zazwyczaj prowadzona jest w ponurym tonie. Co chwila słyszymy, jak to sztuczne inteligencje coraz lepiej radzą sobie jako inżynierowie oprogramowania, twórcy video i muzyki oraz makroekonomiści. Wniosek, że z biegiem czasu sztuczne inteligencje odbiorą nam wszystkim pracę – nasuwa się niemal sam.  

Ludzie zawsze będą mieć jakieś przewagi komparatywne nad SI 

Chociaż nie jesteśmy zupełnie wolni od takich mrocznych przewidywań, to prawa ekonomii podpowiadają bardziej optymistyczny scenariusz. Na przykład teoria przewag komparatywnych Davida Ricardo w handlu międzynarodowym. Mówi ona, że nawet jeśli jeden kraj posiada absolutną przewagą w produkcji wszystkich dóbr nad drugim krajem, to wciąż mają one bodźce do handlu ze sobą. Jeśli bowiem kraj w silniejszej pozycji skupi się wyłącznie na produkcji tych dóbr, w których jego przewaga jest największa a ich nadmiar sprzeda drugiemu krajowi w zamian za towary, w których jego przewaga jest mniejsza, to dobrobyt obu krajów wzrośnie (w stosunku do sytuacji braku relacji handlowych pomiędzy nimi).  

To samo rozumowanie można odnieść do relacji sztucznych inteligencji z ludźmi. Nawet jeśli staną się one sprawniejsze od nas pod każdym względem w każdej dziedzinie życia, to wciąż istnieją dobre powody do podziału pracy pomiędzy nimi i nami. Ludzie zajmą się po prostu tymi zawodami, w których przewaga sztucznych inteligencji jest najmniejsza. Jak mogłoby to działać znakomicie opisał niedawno Noah Smith. 

Wszyscy staniemy się ekspertami 

Optymistą w kwestii SI jest także David Autor – autorytet w dziedzinie wpływu nowych technologii na gospodarkę i rynek pracy. W swoim ostatnim artykule zauważa, że niedobór pracowników, zwłaszcza o najwyższych kwalifikacjach jest obecnie częstszym problemem ekonomicznym niż bezrobocie. Trudne do zdobycia kwalifikacje są zaś podstawowym źródłem wysokich zarobków w nowoczesnych gospodarkach. Sztuczna inteligencja powinna być jego zdaniem traktowana nie tyle jako dodatkowy problem, ile jako rozwiązanie. Skoro brakuje nam osób o najwyższych kwalifikacjach: prawniczych, lekarskich, inżynieryjnych, badawczych, itp – o czym świadczy fakt, że najwyższej klasy specjaliści w tych dziedzinach mogą liczyć na najlepsze zarobki – to sztuczna inteligencja może być sposobem, aby te kwalifikacje upowszechnić, zdemokratyzować.  

Sztuczna inteligencja może tutaj pełnić rolę po pierwsze nauczyciela tychże kwalifikacji, jak i asystenta przy ich wykonywaniu. Mało doświadczony prawnik (w krajach anglosaskich nazwalibyśmy go „paralegal”) mógłby z pomocą SI mierzyć się z dużo poważniejszymi tematami niż obecnie – redagować umowy o większej wartości, bądź reprezentować klientów w poważniejszych sporach. Mało doświadczony lekarz lub lekarka mógłby zaś z pomocą SI zajmować się poważniejszymi schorzeniami, a pielęgniarz lub pielęgniarka przejąć część zadań, które obecnie zarezerwowane są dla lekarzy, np. przepisywanie recept na najczęstsze choroby. Podobne przykłady można mnożyć w innych dziedzinach: inżynierii oprogramowania, projektowaniu mostów itp. W tym modelu sztuczna inteligencja potęguje ludzkie umiejętności zamiast je zastępować. Nie oznacza to, że wszyscy będą na jej rozwoju zyskiwać. Wręcz przeciwnie. Najwyższej klasy specjaliści stanowiący dziś elitę zarobkową będą musieli się zmierzyć z liczniejszą konkurencją i najprawdopodobniej stracą część statusu i zarobków. Przed osobami niżej w hierarchii zawodowej – asystentami, adiunktami, rezydentami – otwierają się nowe perspektywy. O ile odważą się i nauczą pracować ze sztuczną inteligencją i podważą obowiązujące status quo. 

Komentarz rynkowy