Wiadomości

• PL-DANE: Produkcja sprzedana przemysłu wzrosła o 1,6% r/r, poniżej konsensusu (3,1% r/r). Wynik stycznia nie jest aż tak zły, jak się wydaje i powinien być analizowany razem z mocnym grudniem. Równolegle opublikowano dane o cenach producentów, w świetle których polski przemysł był w styczniu w najgłębszej deflacji w historii. Więcej na temat tych danych piszemy w komentarzu. 
• PL-DANE: Styczniowe dane z rynku pracy przyniosły dużą niespodziankę. Dynamika płac skoczyła z 9,6 do 12,8% r/r. Naszym zdaniem należy ją wiązać m.in. ze znaczącą podwyżką płacy minimalnej pociągającą za sobą całe siatki płac oraz wypłatami premii. W ujęciu realnym płace wzrosły o 8,9% r/r, najmocniej od przynajmniej 16 lat. Pełniejszą analizę tych danych można znaleźć na naszej stronie. 
• PL-RPP: Płace realne rosną powyżej wzrostu wydajności pracy i może się to przełożyć na osłabienie procesów dezinflacyjnych - ocenił na platformie X członek RPP Ireneusz Dąbrowski.
• PL-NBP: W komunikacie dotyczącym wyniku finansowego NBP za 2023 r. podano, że główną przyczyną zanotowanej przez NBP straty (wg informacji prasowych przekraczającej 25 mld zł) było umocnienie złotego, które obniżyło go o 31 mld zł. 
• UK-STOPY: W swoim wystąpieniu przed Komisją Skarbu niższej izby parlamentu szef BoE Andrew Bailey powiedział, że BoE widzi zachęcające sygnały w danych o inflacji i że cięcia stóp procentowych nastąpią zanim inflacja spadnie do celu BoE. 

Przejściowe recesje są prawdopodobnie dobre dla zdrowia publicznego

Recesja kojarzy się jednoznacznie źle. W czasie recesji ludzie tracą pracę, firmy rentowność a politycy władzę (oczywiście nie wszyscy i nie zawsze). Żadna z tych rzeczy nie wydaje się dobra dla zdrowia publicznego. Ale pozory mogą mylić jak przekonująco argumentuje ciekawy artykuł, który niedawno przeczytaliśmy. 
Badanie i jego wyniki
Jego autorzy podzielili 741 „powiatów” (ang. „commuting zones”) w Stanach Zjednoczonych, na takie które były mocniej i słabiej dotknięte przez Wielką Recesję z 2008 r. Ich orientacyjne położenie przedstawia mapka poniżej. „Orientacyjnie”, ponieważ autorzy badania wzięli pod uwagę wiele charakterystyk zróżnicowania geograficznego USA i trudno zobrazować je na jednej mapce. 

Regiony USA wg tempa odbudowy gospodarki po Wielkiej Recesji (ciemny zielony: szybsze od mediany, jasny zielony, poniżej mediany)

Źródło: artykuł dostępny online w repozytorium NBER 

Okazało się, że powiaty najmocniej dotknięte recesją (dokładnie górny kwartyl) cechowały się niższym współczynnikiem umieralności jego mieszkańców, zwłaszcza o niższym poziomie wykształcenia i w starszym wieku. O ile niższym? W uproszczeniu i po uśrednieniu o 2,3% w ciągu 10 lat. 
Nie wydaje się to wiele, ale przekładając tę statystykę na język potoczny oznacza to, że Wielka Recesja przyczyniła się do tego, że jeden na dwudziestu pięciu 55-latków w USA zyskał dodatkowy rok życia. Efekt ten nie był więc mały. Oczywiście zakładając, że autorzy badania mają rację, ale w swoim liczącym 135 stron artykule starali się uwzględnić praktycznie wszystkie możliwe zastrzeżenia, jakie można by im postawić, np. związane z wpływem migracji na statystyki zgonów.

Współczynnik umieralności w regionach silnie (pomarańczowa linia) i słabo (granatowa linia) dotkniętych przez Wielką Recesję 2008 r.

Źródło: artykuł dostępny online w repozytorium NBER

Dobroczynne skutki recesji dla zdrowia wynikają praktycznie wyłącznie z jednego czynnika – poprawy jakości powietrza na skutek ograniczenia emisji zanieczyszczeń z kominów przemysłowych. Inne potencjalne czynniki okazały się mało istotne, np. ograniczenie rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych (mniej ludzi chodzi do pracy, więcej zostaje w domach), albo poprawa jakości opieki w domach spokojnej starości (na skutek większej łatwości w znalezieniu potrzebnych do tego pracowników). 
Wnioski
Zamożność sprzyja generalnie dłuższemu życiu – o to nie ma sporu. Zasada ta działa zarówno na poziomie zbiorowym: w krajach bogatszych ludzie żyją dłużej, jak i indywidualnym: ludzie zamożniejsi żyją przeciętnie dłużej niż biedniejsi z tego samego kraju. Jednak rozwój gospodarczy miewa również negatywne skutki dla zdrowia publicznego, co widać po wpływie recesji na współczynniki umieralności w USA. Warto jednak podkreślić, że mówimy o recesji, która była wystarczająco silna by ograniczyć aktywność przemysłową, ale nie na tyle głęboka, by zmniejszyć jakość służby zdrowia w USA lub w zauważalny sposób spowolnić postępy naukowe i techniczne w leczeniu. 
Na tym przykładzie widać że sam wzrost gospodarczy jest ważną, ale nie jedyną determinantą dobrobytu ludzi. Czasem pozyskanie dodatkowego PKB odbywa się kosztem skrócenia długości życia w społeczeństwie. A powodem może być na przykład wzrost zanieczyszczenia powietrza. Jest to coś o czym ekonomiści, politycy i opinia publiczna powinni pamiętać. 
 

Komentarz rynkowy

• ZAGRANICA: Wg słów swojego prezesa, Bank Anglii nie będzie czekał na spadek inflacji (w której widzi „zachęcające” sygnały) do celu z cięciami stóp. Najnowsze dane o presji płacowej w strefie euro wskazują z kolei na jej spadek (a na pewno na rosnące szanse niedostrzelenia prognozowanego przez EBC na 2024 wzrostu). Słowem – w przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych, w Europie nawarstwiają się argumenty za dalszym gołębim skrętem tutejszych banków centralnych. Dzisiaj raczej nie zobaczymy kolejnych, bo kalendarz jest raczej pusty. Ciekawy dla rynków może ewentualnie być protokół z ostatniego posiedzenia FOMC – „ewentualnie”, bo Fed nie ma w zwyczaju odraczać ujawnienia rynkom pewnych szczegółów posiedzeń.  
• POLSKA: EUR-PLN znów buszuje w okolicy 4,31, ale przedział wahań (4,30/31-40) nie jest na razie zagrożony. Z tego względu możemy co najwyżej porwać sobie włosy z głowy z uwagi na niską skuteczność sygnałów technicznych (spodziewaliśmy się raczej ruchu na północ z uwagi na dostrzeżoną dywergencję, teraz byki na EUR-PLN muszą liczyć na potrójne dno…). O pozytywnym sentymencie wobec polskich aktywów świadczy również silny spadek rentowności SPW pod koniec sesji – dodatkowo, nieudany atak 10-latek na 5,50% jest dobrym prognostykiem na przyszłość. Dziś w centrum uwagi będzie aukcja sprzedaży SPW z mniejszą podażą niż pierwotnie zapowiadano i pewnym miejscem zrobionym przez rynek ostatnią przeceną papierów skarbowych. Ten test dla rynku może wypaść pozytywnie.